De sterfdag van Willy Vandersteen

Willy Vandersteen blies op 28 augustus 1990 in het ziekenhuis in Antwerpen zijn laatste adem uit. Enkele uren daarvoor had Paul Geerts nog aan zijn bed gezeten en afscheid van hem genomen. Vandersteen werd zevenenzeventig jaar oud. We blikken deze week niet alleen terug op zijn geesteskinderen, die inmiddels ouder zijn dan Vandersteen ooit werd, maar ook op de drieëndertigste sterfdag van de Bruegel van het Beeldverhaal.

Spotify openen iTunes openen Anchor openen Google Podcasts openen

Eens per jaar staan we op 28 augustus even stil bij de sterfdag van de geestelijk vader van Suske en Wiske. Willy Vandersteen, geboren en getogen Antwerpenaar, is onlosmakelijk verbonden aan de vele verhalen die Nederland en België decennia lang weten te boeien. Zelfs nu hij ze niet zelf meer tekent, prijkt zijn naam nog steeds bovenaan de herkenbare rode de kaft.

Favoriete Suske en Wiske albums kaften bronnen — Onder de honderden albums heb jij ongetwijfeld favoriete Suske en Wiske albums zitten. Welke steekt er voor jou bovenuit?

Zijn dochter Helena vertelde in De Perfecte Podcast uitgebreid over het leven en werk van haar vader:

De jaren voorafgaand aan Vandersteens overlijden

De gezondheid van Vandersteen liet eind jaren tachtig al enkele jaren te wensen over. Hij had een zware maagoperatie ondergaan in 1984 en kon nog maar weinig verteren. Whisky was volgens de artsen uitgesloten, maar Vandersteen ondervond proefondervindelijk dat hij daar nog wonderwel tegen kon. Sterker nog, het was een van de weinige dingen die hij nog kon verdragen.

Willy Vandersteen in het ziekenhuis in 1984 — Lambik breekt zijn been in Amoris van Amoras (1984). In het ziekenhuis loopt een man die wel erg veel weg heeft van Vandersteen

Toch weerhield zijn fysieke ongemak hem er destijds niet van om nog aan een laatste tekenavontuur te beginnen. Zijn interesse voor de Tachtigjarige Oorlog én voor Pieter Bruegel hadden in voorgaande jaren al als inspiratiebron gediend voor meerdere verhalen. Zo doken onze vrienden al in 1948 in het tijdschrift Kuifje op in Het Spaanse Spook, dat zich afspeelde rondom de de bezetting van de Nederlanden door de Hertog van Alva.

Het Spaanse Spook Kuifje Hergé Blauwe Reeks — Het Spaanse Spook was het eerste verhaal dat Vandersteen tekende voor Hergé’s tijdschrift Kuifje.

Begin jaren zeventig had Vandersteen zelfs al samen met zijn opvolger Paul Geerts wat schetsen voor een nieuwe reeks op papier gezet. Ze werkten aan een komische stripreeks rond een strijdlustig gezelschap uit de zestiende en zeventiende eeuw, ‘De Geuzen’. Deze plannen werden echter op de plank gelegd en kwamen daar pas in 1985 vanaf. Het zou zijn laatste huzarenstukje worden.

Er verschenen in totaal tien albums van De Geuzen, waarvoor hij zelfs in het ziekenhuis nog tekenwerk verrichtte. Eric de Rop, die de eerste drie albums inktte, vertelt erover in afl. 4. Hij mocht van Vandersteen een originele potloodtekening van een van de albums hebben, nadat hij die had overgetrokken en in inkt had gezet.

Na Vandersteens dood mocht de Suske en Wiske reeks worden voortgezet Zijn overlijden betekende echter wel definitief het einde voor het Geuzenkoppel Hannes en Veerle. Vandersteen had het altijd erg zelfzuchtig gevonden van Hergé dat hij diens geesteskind Kuifje mee het graf in had genomen. Fans en medewerkers van de studio zouden uiteindelijk de dupe worden van zo’n besluit.

Willy Vandersteen Suske en Wiske De Geuzen Annemarie van Kerkhove — Vandersteen, geflankeerd door zijn tweede vrouw. Onder zijn arm een leren boekwerk vol originele tekeningen van De Geuzen

De sterfdag van Vandersteen in 1990

Paul Geerts verbleef in de zomer van 1990 voor een paar weken in Spanje. Vandersteens gezondheid liet hem op dat moment in de steek, maar de oude meester had zijn leerling gezegd met een gerust hart op vakantie te kunnen gaan.

Willy Vandersteen Paul Geerts Suske en Wiske De Rinoramp Kalmthout De Perfecte Podcast — Willy Vandersteen en Paul Geerts in september 1989 bij de release van het album ‘De Rinoramp’. Ruwweg een jaar voordat Vandersteen overleed.

Geerts had geen telefoonnummer doorgegeven waarop hij te bereiken zou zijn aan de medewerkers van de studio, maar belde regelmatig om te vragen hoe het gesteld was met zijn mentor. Toen de toestand van Vandersteen verslechterde is hij meteen in zijn auto gestapt en rechtstreeks doorgereden naar België.

Vandersteen was in het Academisch Ziekenhuis in Edegem omringd door zijn familie. Geerts voegde zich bij hen. Na het afscheid voor die dag liepen ze gezamenlijk naar de parkeerplaats. Daar gaf Geerts aan nog even naar het toilet te moeten. Maar in plaats daarvan keerde hij terug naar de kamer van Vandersteen. Hij praat tegen zijn leermeester, die op dat moment in een coma ligt, en neemt afscheid van zijn vriend. Als hij de volgende morgen in alle vroegte wordt gebeld, krijgt hij het nieuws te horen dat Vandersteen die nacht is overleden.

Paul Geerts over Willy Vandersteens overlijden

Het verlies van zijn leermeester en vriend treft Geerts enorm. Sinds zijn aantreden bij Studio Vandersteen in 1968 was hij erg gehecht geraakt aan Vandersteen, die hij altijd als zijn meerdere in het tekenvak is blijven beschouwen.

Hij vertelt in afl. 3 van de podcast over de sterfdag van Vandersteen: “Ik heb van Willy Vandersteen, het klinkt misschien een beetje gek, maar ik heb van die man echt veel gehouden. Toen hij wegviel, 28 augustus 1990, dat was voor mij een serieus verlies. Een serieus verlies.”

Luister het fragment terug vanaf 16:55.

De media over het overlijden van Willy Vandersteen

Zoals te verwachten was, werd van het heengaan van Vandersteen uitgebreid verslag gedaan. Belgische media brachten het nieuws al in alle vroegte en ook de Nederlandse media bleven niet achter.

De Gooi en Eemlander, die in die periode dagelijks Suske en Wiske publiceerde, was op dat moment bezig met de voorpublicatie van het Suske en Wiske album ‘De Goalgetter’. Onderzoek in de archieven van deze krant leverden een opmerkelijke vondst op.

Het Gooise Meren archief in Naarden Vesting bevat een deel van het papieren archief van de Gooi en Eemlander

Op de sterfdag van Vandersteen stond geheel toevallig het onderstaande plaatje afgedrukt:

Suske treft in het album zijn vrienden buiten bewustzijn op de grond aan. De oorzaak is een contract, wat een choquerende uitwerking op hen heeft gehad.

Het toeval hiervan viel de krant zelf ook op. Enkele dagen later stond onderstaande artikel afgedrukt:

Drieëndertig jaar na de sterfdag van Vandersteen is er een hoop veranderd. Studio Vandersteen zit niet langer in de oude villa van Vandersteen in Kalmthout. Daar is nu een Suske en Wiske museum in gevestigd, dat in 2019 vernieuwd heropend is. Een kilometer verderop is er in het centrum een Willy Vandersteenplein te vinden, waar ook een buste staat ter ere van een van Kalmthouts bekendste inwoners.

Kijk hier voor een Suske en Wiske route door Kalmthout en antwerpen.

Suske en Wiske zijn vitale bejaarden met hun 78 jaar. Ze bestaan nog steeds en er verschijnt nog iedere drie maanden een nieuw avontuur van het tweetal. Geerts is sinds 2002 met pensioen, zijn opvolger Marc Verhaegen werd in 2005 ontslagen en het team dat hem opvolgde is nog steeds actief.

Vandersteens erfgoed is in goede handen en wordt nog steeds vernieuwd met verrassende uitgaves. Van de reguliere verhalen tot spin-offs als Amoras én Junior Suske en Wiske, die beiden door Charel Cambré worden getekend.

Ondanks de concurrentie van het internet, games en streamingdiensten als Spotify en Netflix houdt de strip succesvol stand. Vandersteen kan trots zijn op de creatie die op 30 maart 1945 voor het eerst het levenslicht zag.