De Suske en Wiske poppenkastserie is veel ter sprake gekomen in de podcast. Wie je ook spreekt, ze komen allemaal een keer uit op de handgemaakte handpoppen. Hoe kwam de serie tot stand? En wat is er daarna mee gebeurd? In deze aflevering hoor je wat Pippi Langkous ermee te maken heeft én hoe de originele poppenkoppen, die in juni in Antwerpen geveild werden, zijn gemaakt.
Spotify openen Apple openen Anchor openen Google Podcasts openen
Voor veel mensen die inmiddels doorgewinterde Suske en Wiske liefhebbers zijn, werd de kiem van hun stripliefde gelegd door een aantal handpoppen. Geen poppenkastvoorstelling die je kon bezoeken in je lokale theater. Het was poppenkast…OP TV! Hoe old school wil je het hebben.
Toch was de serie razend populair en zette het Suske en Wiske in de jaren zeventig en tachtig definitief op de kaart bij een nieuwe generatie lezers. Met name de intro van het programma is bij jong en oud blijven hangen:
Deze Suske en Wiske poppenkastserie werd vanaf 1975 uitgezonden door de TROS en de BRT en is daarna in de jaren tachtig en negentig nog enkele malen herhaald. Maar hoe kwam het tot stand? En wie waren daarbij betrokken?
Fameuze fanclub ledenblad Versus
In Versus 60 t/m 64 heeft Suske en Wiske chroniqueur Klaas Rigterink een aantal artikelen geschreven over dit populaire kinderprogramma. Mede aan de hand van die artikelen omschrijf ik in de podcast hoe de Suske en Wiske poppenserie tot stand kwam. Daarnaast hoor je stemactrice Paula Majoor (Pippi Langkous), de gebroeders Henderickx, striptekenaar Merho en componist en songfestivalwinnaar Piet Souer.
Journalist en Acteur Wies Andersen als producent van Suske en Wiske
De poppenkastserie van Suske en Wiske was, zoals gezegd, vanaf 1975 op TV te zien. De productie ervan begon echter al in 1973 en was in handen van Wies Andersen films. Vandersteen leerde in Brussel de jonge acteur Alois de Bois kennen, beter bekend als Wies Andersen. Naast acteur is hij ook TV-presentator en regisseur. De twee bouwden een goede band op en gaandeweg kwam het idee voor de verfilming van een handpoppenspel ter sprake. Na veel onderhandelingen met de Standaard Uitgeverij kwam er uiteindelijk een akkoord en Andersen mocht aan de slag.
Hij trommelde een crew op bestaande uit filmregisseur Patrick Lebon (2-1-1940 – 3-2-2021), cameraman Ron Corbet en een professioneel poppenspelteam met Luc d’Heu aan het hoofd. De opnames vonden plaats in Brasschaat in de studio van Wies Andersen. Om ervoor te zorgen dat de poppenspelers niet krom hoefden te staan, werd er een put gegraven in de studio. Hierdoor kon de camera op de grond blijven staan. De poppenspelers hieven de pop nu hoog boven hun hoofd, zoals te zien is onder de pop van Sidonia.
Andersen behield de rechten van de poppenserie. Hij heeft ze nog wel een keer uitgebracht op videobanden, maar daarna is er nooit een officiële DVD van uitgebracht. Andersen, die geroemd werd om zijn keurige gebruik van de Nederlandse taal op televisie, overleed op 20 oktober 2023 op 87-jarige leeftijd
De verhalen van de Suske en Wiske poppenkastserie
Er werd gek genoeg niet geput uit avonturen uit de bestaande reeks. De zes verhalen werden zelfs speciaal voor de serie geschreven en pas daarna omgezet in strips. Deze werden pas later uitgebracht.
Elk verhaal werd opgedeeld in vier of vijf afleveringen van 22 minuten. De structuur van de verhalen was ook dikwijls op dezelfde manier opgebouwd: Lambik vond een oud object op zijn stoffige zolderkamer en begon daar over te vertellen. Daarna ontvouwde zich een avontuur dat nog niet in een van de albums was verschenen. Zo waren de kijkers dan ook meteen geïnteresseerd als het album uiteindelijk in de boekhandel verscheen.
En als klap op de vuurpijl waren sommige uit de poppenserie vervangen door andere karakters in de albums. Or-ka-han (orkaan) de tovenaar kreeg in de strip een totaal ander uiterlijk en werd voorzien van een handlanger: Donderoko .
Hoe maak je Suske en Wiske poppenkastpoppen
Van alle benodigde karakters uit de verhalen werden meerdere hoofdjes gemaakt door de Schiedamse kunstenaar André Henderickx. Hij was een begenadigd beeldhouwer, maakte tien jaar eerder al eens een beeld van Olivier B. Bommel en had zich zo in de kijker gekleid bij Andersen.
Ze vroegen de kunstzinnige glazenier om, aan de hand van tekeningen en schetsen van Paul Geerts, de poppenkastkoppen te maken van klei. Een klus die hij in het volste vertrouwen aannam en waar hij enkele maanden mee zoet was.
Andersen drong erop aan om over poppen met meerdere expressies te beschikken, waardoor de poppen meer tot leven kwamen. Zo waren ze in staat om verschillende emoties uit te kunnen beelden:
- Vriendelijke met bewegend lipje voor gesproken scenes
- De bulderende lach
- De grote verbazing
- De ongekende toorn
- De enorme schreeuw
De opdracht was om voor ieder karakter deze vijf gemoedstoestanden te fabriceren. Henderickx kreeg zo’n 450,- tot 700,- gulden per kopje betaald.
De kleikoppen werden in de oven gebakken. Vervolgens werden er rubber mallen van gemaakt. Deze werden daarna op ingenieuze wijze gevuld met een halve centimeter polyester kunsthars, waarna ze geschuurd en beschilderd werden.
Jerommeke met gesloten ogen en echt haar
Een opvallend gegeven is dat Jerom in de poppenkastserie zijn ogen vaak open heeft. Iets wat hij in de strip nooit doet. Tenzij hij ergens licht op wil schijnen, want als hij zijn ogen opent zijn het net priemende schijnwerpers.
Wies Andersen vertelde daar het volgende over: “Jerom werd inderdaad – zoals in de strips – met gesloten ogen gemaakt. Maar daar schrokken wij van. In de niet getekende, maar bewegende uitvoering, werkte dat alsof hij als een blinde rondsukkelde. Dat kon echt niet.”
Ook krijgen Sidonia en Jerom echte haren. Dat was bedoeld om niet teveel als stenen poppen over te komen. Daarbij kan in ‘De Windbrekers’ de wind daadwerkelijk met Sidonia’s haren spelen.
Bijfiguren, decors en handgemaakte kleding
De bijfiguren, zoals de raaf Krawaat, Sus Antigoon en de Minilotten, werden gemaakt Robrecht van der Groen. Hij was leraar aan het conservatorium en eerste cellist bij de Opera van Antwerpen. Daarnaast maakte hij ook de rekwisieten, zoals de teletijdmachine, de Zingende Kaars en de gouden locomotief.
Voor de kleding van de poppen werd door Vandersteen hulp dichtbij huis gevonden. Zijn dochter Liliane maakte meer dan vijftig kostuumpjes en twintig hoofddeksels voor de reeks. Daarbij maakte ze ook weer gebruik van schetsen van Studio Vandersteen.
De achtergronden van de decors werden gemaakt door Studio Vandersteen. Striptekenaar Merho, destijds werkzaam bij Vandersteen, verzorgde het schilderwerk van de decors. Hij vertelt daarover in de podcast. Voor Patreon donateurs en Vrienden van de Show is het hele gesprek met Merho ook te beluisteren.
Niet wetende dat zijn broer enkele jaren later het befaamde poppenspel Pats zou overnemen, die ook met enige regelmaat in Suske en Wiske verhalen voorkomt. Lees daar meer over in de onderstaande instagrampost.
https://www.instagram.com/p/CDB5CGbHa0a/
Veiling van de poppenkastpoppen
Sjef Henderickx en zijn broer hebben de kopjes anno 2021 nog steeds in hun bezit, maar hebben ook besloten ze te verkopen. In de zomer van 2021 wordt hun collectie aangeboden tijdens een Antwerpse veiling.
Scenario’s voor de Suske en Wiske poppenserie
Zonder script geen verhaal. Vandaar dat acteur en schrijver Wim Povel werd ingeschakeld om de scenario’s te schrijven. Hij vertolkte op de later uitgekomen lp’s de rol van verteller, waar Lambik (gespeeld door Henk Molenberg) dat was in de tv-serie.
Paula Majoor, de stem van Pippi Langkous in de gelijknamige tv-serie, vertolkte Suske en enkele losse rollen in de serie. Zij was ook betrokken bij de hoorspelen van Suske en Wiske die Veronica in de jaren tachtig maakte voor de radio.
Dochter Barabara trad in haar moeders voetsporen en sprak voor diverse kinderseries stemmen in. Ze was de stem van Minnie Mouse en werd gevraagd om ook Pippi Langkous van stemgeluid te voorzien, voor de tekenfilms die in de jaren negentig uitkwamen.
Vandersteen kwam tijdens de opnames ook langs in de studio en maakte voor Majoor een tekening van Wiske op de achterkant van een strooikaart:
Piet Souer de Swingende Songwriter
De acteurs moesten niet alleen gesproken woord afleveren. Ze werden ook geacht te zingen. Iedere aflevering van de poppenkast bevatte namelijk enkele liedjes. Deze liedjes werden geschreven door tekstschrijver Wim Povel en gecomponeerd door Piet Souer.
De naam van Piet Souer is niet onbekend in medialand, want hij schreef vanaf jonge leeftijd enorm veel muziek voor veel artiesten. Zo maakte hij samen met Lenny Kuhr ‘De Troubadour‘ en won hij in 1969 samen met haar het Eurovisie Songfestival in Madrid.
Daarnaast werkte hij samen met Ramses Shaffy, Liesbeth List en Rob de Nijs. Voor Anita Meyer maakte hij haar succesnummer ‘Why Tell Me Why‘ en met LUV oogstte hij succes met ‘Trojan Horse’ en ‘You’re The Greatest Lover’. Dat diezelfde Souer ook verantwoordelijk is voor de muziek voor een poppenkastserie voor kinderen, komt dan ook als een verrassing. De liedjes werden goed ontvangen en werden zelfs uitgebracht op LP.
Suske en Wiske Poppenkastserie
Uiteindelijk resulteerde al dit harde werken in zes verhalen. Deze zijn later allemaal door Paul Geerts uitgewerkt tot albums. Het inktwerk was in handen van Eduard de Rop, op De Minilotten van Kokonera na. Die werd door zijn zoon Eric in inkt gezet. De albums waar het om gaat zijn:
De Zingende Kaars
De Minilotten
De Gouden Locomotief
De Regenboogprinses
Het Laatste Dwaallicht
De Windbrekers.
Merchandise rondom de Suske en Wiske poppenserie
De serie was mateloos populair en het duurde niet lang voordat er merchandise op de markt kwam. Er kwamen drie langspeelplaten uit:
– De Beste Liedjes uit Suske en Wiske
– De Minilotten
– De Gouden Locomotief
Daarnaast werden de avonturen op Pentax videobanden uitgebracht en waren er zelfs Suske en Wiske Viewmasterschijfjes van de verhalen.
Ook werden er zes puzzels, een zelf in elkaar te knutselen poppenkast (gesponsord door Smarties) en een zegelalbum (spaarzegels) uitgebracht. Hiermee werd de trend ingezet dat je als fan iets kunt verzamelen, los van de albums. De populariteit van Suske en Wiske nam mede door de succesvolle poppenkastserie aanzienlijk toe.
Over de toenemende groei van de merchandise vertelt ook Niels van der Made, voorzitter van de Fameuze Fanclub, in deel 2 van de podcast:
Nadien volgden nog tekenfilms van Suske en Wiske en zelfs een 3D animatiesfilm. Ze hebben echter nooit het succes van de Suske en Wiske poppenkastserie kunnen evenaren. Wie weet verschijnen ze nog eens op DVD, zodat kinderen van nu ook weer kunnen meezingen met de catchy intro van de serie:
“Suske en Wiske en Tante Sidonia. En dan natuurlijk Lambik en Jerom. Zijn beste vriendjes en gaan altijd samen op avonturen en samen weer om….“
2 antwoorden op “De Suske en Wiske poppenkastserie”